یادداشتی بر فیلم “برادران لیلا”

دوم.

تعلیق جذاب فیلم که تکرار روایت این روزهای اقتصاد ایران است و هم از این منظر، بسیار اثرگذار و باورپذیر می شود، تاکیدی بر فروپاشی جامعه شناختی خانواده ایرانی و اضمحلال سلول اجتماعی مولد خیر جمعی و توسعه فرهنگی است.

چیزی که بر این باورم دهه ها قبل در جامعه ایران اتفاق افتاده است و در اشکال مختلفی مثل فرار مغزها، سقوط متروپل ها، اختلاس ها و اکنون در آخرین سطح سلولی و به شکل فقر خانواده ها نمود پیدا کرده است.

فیلم، جامعه ای را روایت می کند که غرق باورهای تلقینی خود از سنت و رسومات، عرف و … است و به دریچه ای برای ورود به دنیای عقل و تجربه و حاکمیت منطق دست نیافته است و به همین خاطر قادر به حل بحران و پاسخ به “چرایی” های جدیدی که مانند حباب روی دیگ روان جامعه آمده اند ندارد.

جامعه ای که نیاز دارد پیراهن کهنه سنت را از تن به در کند و البته در این گیر و دار، چاره ای جز تحمل رنج استحاله ندارد. رنجی که باید برای گذار از سنت به مدرنیته و حاکمیت عقل و تجربه به جان بخرد.

سوم.

سکانس پایانی فیلم که با مرگ “سالار” آغاز می شود و با غریو شادی تولد دخترکان سفیدپوشی در جشن تولد “زن نسل جدید” پایان می یابد، پیش بینی نویسنده از آینده نزدیک ایران است. آینده ای به سفیدی برفی که خانه را سفیدپوش کرده است.

آینده ای که از روزهای قبل و از زمان حضور زنان نیرومند اما با خصایل مردانه- مثل مدیر لیلا- آغاز شده است و با چهار زن مدرنی که با حفظ زنانگی خود، در اجتماع حضور پیدا کرده و به موفقیت های اقتصادی (و تبعا اجتماعی) نایل شده اند، ادامه دارد.

چهارم.

از منظر معماری، نمادهای متعددی در فیلم پیدا می کنم که فرضیه ام را در قرابت بیشتری با نگاه کارگردان و نویسنده قرار می دهد.

خانه کلنگی که در صورت نوسازی از سه جهت اصلاحی می خورد و سرویس های بهداشتی پاساژ  که قرار است تبدیل به مغازه شوند و برای تصاحب آن صف کشیده اند و قرار است از قِبَل آن همه اعضای خانواده صاحب ملک شوند.

خانه ای بدون سند و راه پله دسترسی اما با ویوی ابدی به کل تهران، که تمام سرمایه جوانی است که در دهه پنجم زندگی خود است.

پنجم.

“نقد فیلم برادران لیلا” را در وب جستجو کنید. در سال 1402، هنوز هم پیدا می شوند کسانی که نگران وجهه اجتماعی ایران در جشنواره های هنری هستند و نمایش چنین آثاری را تصمیم به “سیاه نمایی” می دانند.

منوچهر (پیمان معادی) پسر پزرگ خانواده که در تلاش برای تغییر نظر پدرش مبنی بر تحویل سکه ها به داماد فامیل است، مونولوگ تکان دهنده ای خطاب به پدر و برادرانش دارد:

“ما اگر واقعا این چهل سکه رو هم به داماد بدیم، هیچ کس توی فامیل باورش نمی شه! می دونین چرا؟ چون به ما نمیاد”

ششم.

دیدن این فیلم را

• به همه زنان میانسالی که قدرت ایجاد تغییر و تاثیر گذاری بر محیط را در خود می بینند اما اراده به استفاده از آن ندارند،
• و به همه زنان جوانی که امید و افقی برای توسعه فرهنگی و اجتماعی ایران نمی بینند،
• و به همه مردانی که اهل تعقل نبوده و در غار پیش فرض های خود جاخوش کرده اند و به زودی باید کنج عزلت جامعه را پیشه کنند،

قویا توصیه می کنم.

منبع تصاویر